top of page

PANI DYNIA I ZIELONE ZŁOTO


Do niedawna dynie kojarzyły mi się tylko z dekoracją na Halloween i muszę się przyznać, że nigdy wcześniej ich nie kosztowałam.

Końcem lata i przez całą jesień w Austrii trwa moda na dynie, a jej mieszkańcy robią z nich przeróżne dania, zupy, sałatki, przetwory, a nawet lody, naleśniki, kawy i koktajle! Jednym słowem: wszystko.


Czym Pani Dynia zasłużyła sobie na taką sławę?


Pani Dynia zachwyca nas wszechstronnością zastosowania

w kuchni, zdumiewa pod względem ilości gatunków (ok. 90)

i odmian (ok. 800), uwodzi nas swoją niezwykłą różnorodnością smaków, rozmiarów, kształtów i kolorów, ale przede wszystkim

ma korzystny wpływ na nasze zdrowie.


Jest niskokaloryczna, lekkostrawna, a dzięki zawartemu w niej błonnikowi pozytywnie wpływa na trawienie. Jest odpowiednia dla osób po operacjach, borykających się

z nadwagą oraz z problemami układu pokarmowego.

Jest bogata w wit. C i beta-karoten, który organizm przekształca w wit. A., a także niektóre witaminy z grupy B oraz w minerały takie jak potas, żelazo i magnez.

Pozytywnie wpływa na oczy, skórę, stawy, chrząstki, zęby, kości, błony śluzowe, drogi oddechowe, przewód pokarmowy i moczowy, wspomaga gojenie się ran i oparzeń.

Pomaga w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej organizmu, regulacji ciśnienia krwi oraz prawidłowego rytmu serca.

Pisząc o korzystnym wpływie na zdrowie mam oczywiście na myśli dynie przeznaczone do jedzenia i dynie olejne.

Dynie dekoracyjne, jak sama nazwa wskazuje, służą do dekoracji i nie wolno ich spożywać, ponieważ są trujące.


Na uwagę zasługują także pestki dyni.


W sklepach najczęściej można je nabyć w formie naturalnej i solone, ale są też

w polewie waniliowej, czekoladowej, cynamonowej, a nawet z wasabi! Jest to zdrowa i smaczna przekąska dla dorosłych i dla dzieci np. zamiast chipsów.

Znajdują zastosowanie nie tylko w sałatkach, zupach i pieczywie. W Austrii kupisz smalec, chrzan, musztardę, mąkę, makaron, pesto..., a nawet kiełbasę z pestkami dyni! Istne szaleństwo:)! Austriaccy producenci prześcigają się w pomysłach

na produkty z pestkami.

Czym zdobyły takie uznanie? Ich główną zaletą jest to, że są bardzo zdrowe,

a rozgłos zdobyły dzięki temu, że wytwarza się z nich olej.



Olej z pestek dyni


W Austrii, olej z pestek dyni jest bardzo popularny. Znajdziesz go w każdym sklepie spożywczym.

Jeszcze do niedawna nie wiedziałam o jego istnieniu. W mojej "niewiedzy" uświadomiła mnie moja siostra (starsza siostra przybywa na ratunek:), która pewnego razu poprosiła mnie o przywiezienie z Austrii oleju z pestek dyni.

Że co proszę???

Co to jest, gdzie to kupić i cholera, jak to się nazywa po niemiecku?


Widząc na półce sklepowej dłuuugi rządek buteleczek z tym "nieznanym" olejem, przeraziłam się, bo który do cholery mam teraz wybrać?



Przyznaję, że zawsze kupowałam najtańszy, albo w promocyjnej cenie, bo przecież "jeśli nie widać różnicy, to po co przepłacać". Tak tłumaczyłam sobie brak wiedzy

w tym temacie.



Dzisiaj już wiem, w czym tkwi różnica i dlaczego, dla niektórych ludzi, jeden rodzaj oleju z pestek dyni, jest tak cenny, że w Austrii nazywają go "zielonym złotem" Styrii.


Jest to:


Styryjski olej z pestek dyni (Steirisches Kürbiskernöl)



Dlaczego ten olej jest taki wyjątkowy?


Żeby odpowiedzieć sobie na to pytanie, wybrałam się z mężem na wycieczkę

do Berghofer - Mühle, jednej z olejarni w Styrii, gdzie miałam możliwość poszerzyć swoją wiedzę i przyjrzeć się zza kulis sztuce tworzenia oleju.

Dynia dotarła do Styrii w Austrii na początku XVIII wieku,

a uprawianie jej szybko rozprzestrzeniało się ze względu

na idealne warunki glebowe i klimatyczne tego regionu.


W wyniku krzyżowania różnych odmian powstała Cucurbita pepo var. styriaca nazywana styryjską dynią olejową (Steirischer Ölkürbis). Swoją wyjątkowość zawdzięcza nasionom (jądrom), które nie są twarde i "zdrewniałe" jak w innych dyniach, lecz pokryte cienką błoną.

To właśnie z tej dyni wytwarzany jest styryjski olej z pestek dyni.



Jak powstaje styryjski olej z pestek dyni?


ZBIORY


Na przełomie sierpnia i września, kiedy dynie są dojrzałe, zaczynają się zbiory.


Dojrzała styryjska dynia olejowa ma kolor żółty lub żółto-zielony.

Jeżeli dynia ma kolor ciemno-zielony nie można jej użyć do produkcji oleju,

ale można ją wykorzystać w kuchni.


W przeszłości zbiory dyni i wyłuskiwanie pestek odbywały się ręcznie. Była to bardzo żmudna i ciężka praca, w której uczestniczyła cała rodzina od najmłodszych do najstarszych.

Dziś przebiega to mechanicznie ułatwiając i przyspieszając pracę, chociaż

w niektórych, mniejszych gospodarstwach rolnych, nadal odbywa się to tradycyjną metodą.


Zobaczcie na filmiku jak odbywa się to mechanicznie. W prawdzie filmik jest po niemiecku, ale mam nadzieję, że nie będzie Wam to przeszkadzać. Wybrałam go dlatego, że świetnie obrazuje proces zbierania pestek.

W skrócie:

Traktor ze specjalną maszyną zbiera dynie nabijając je na kolce. Następnie rozdrabnia je i oddziela miąższ od pestek. Resztki (skorupa i miąższ) wyrzucane są spowrotem na ziemię i służą jako nawóz.

Zebrane pestki zrzucane są na wóz i przewożone do młyna.



CZYSZCZENIE I MIELENIE PESTEK

Pestki dyni są najpierw myte, a następnie suszone.

Przygotowane w ten sposób można magazynować przez cały rok i na bieżąco wytłaczać z nich świeży olej.

Mielenie odbywa się w kamiennych lub nowoczesnych młynach tnących.

Pestki są równomiernie i bardzo delikatnie rozdrobnione w celu uzyskania odpowiedniej konsystencji do późniejszego procesu prażenia i prasowania.



UGNIATANIE Z WODĄ I SOLĄ


Zmielone pestki dyni miesza się z wodą i solą, a następnie ugniata na masę.

Dodawanie wody i soli wspomaga oddzielenie się białka od oleju w trakcie kolejnego etapu, którym jest prażenie.

Sól nie wpływa na smak oleju.


Przygotowana masa do prażenia.


PRAŻENIE


Masa z pestek dyni jest ostrożnie podgrzewana, ponieważ tylko przez powolne

i delikatne prażenie uzyskuje się pożądaną jakość oleju.



W tej maszynie praży się 90 kg masy z pestek dyni i trwa to 1,5 godziny.



Następnie masa prażona zostaje sprawdzona pod kątem smaku i konsystencji,

aby mogła być następnie przekazana do prasy.



PRASOWANIE


Styryjski olej z pestek dyni jest delikatnie tłoczony w prasach hydraulicznych bez dodatkowej ekspozycji na ciepło. Ciśnienie zwiększa się powoli, żeby dać olejowi czas

na całkowite opuszczenie placka (makuchy) i wynosi 280-300 bar. W zależności

od standartu technicznego, maszyna do prasy wyciska 88-95% oleju z masy.



Do wytworzenia 1-go litru oleju potrzeba od 2,5-3 kg pestek z ok. 35-u dyń.




"LEŻAKOWANIE"


Wytłoczony olej musi "leżakować" przez tydzień, żeby występująca w oleju zawiesina w naturalny sposób osiadła na dnie.

Po tym czasie produkt jest gotowy do butelkowania.



Jakie są właściwości styryjskiego oleju z pestek dyni?


Styryjski olej z pestek dyni jest gęsty. Ma ciemno-zielony kolor

z czerwono-brązowymi refleksami oraz intensywny orzechowy smak i aromat.


Charakteryzuje się dużą zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Zawiera wit. E, G, A, D i K, cynk, potas i selen oraz śladowe ilości wielu innych witamin, minerałów i pierwiastków. Nie zawiera cholesterolu.


Wzmacnia układ odpornościowy. Pozytywnie wpływa na wysokie ciśnienie krwi, stawy, pęcherz i prostatę. Obniża poziom cholesterolu w organiźmie, pomaga zapobiegać chorobom układu krążenia i problemom z sercem. Dobrze wpływa

na pamięć i koncentrację.


W kosmetyce olej z pestek dyni znajduje zastosowanie dla suchej, popękanej

i łuszczącej się skóry. Wspomaga regenerację naskórka opóźniając procesy starzenia. Wzmacnia paznokcie i nadaje im blasku. Stosuje się go również

na wypadanie włosów, co na pewno przetestuję:).


Co zrobić, żeby olej zachował jak najdłużej swoje właściwości?

  • należy go używać na zimno

  • należy przechowywać go w chłodnym i ciemnym miejscu

  • nie należy go przechowywać w lodówce, ponieważ traci aromat

  • nieotwarty olej można przechowywać do roku czasu

  • po otwarciu należy zużyć go w ciągu trzech miesięcy


Po czym poznać oryginalny styryjski olej z pestek dyni w sklepie?


Poznasz go po nazwie, oznaczeniach i banderoli na butelce.


Styryjski olej z pestek dyni (Steirisches Kürbiskernöl) jest nazwą geograficznie chronioną ChOG (po niem. g.g.A. geschützte geografische Angabe).


Oznacza to, że surowiec i produkcja pochodzą z ograniczonej części kraju,

a określona jakość produktu wynika z pochodzenia geograficznego.

Dlatego tylko certyfikowani producenci mogą na butelkach posługiwać się

tą nazwą.


Dodatkowo każda butelka oleju jest opatrzona w biało-zieloną banderolę

z indywidualnym numerem kontrolnym. Gwarantuje ona spęłnienie surowych kryteriów jakości produkcji.




Dlaczego styryjski olej z pestek dyni jest taki wyjątkowy?


Styryjski olej z pestek dyni to nie tylko odpowiednia gleba, specyficzny klimat, specjalna odmiana dyni i jej cennych pestek.

To nie tylko odpowiednia konsystencja, walory smakowe, niesamowity zapach

oraz wartości zdrowotne.

To cały proces powstawania, od siewu, poprzez zbiory i produkcję, po butelkowanie.

To ciężka praca, tradycja i doświadczenie wielu pokoleń.

To "zielone złoto" zamknięte w butelce, za którym stoi człowiek.



 

Mam nadzieję, że dotrwaliście do końca :).

Post jest trochę długi, ale chciałam Wam podać jak najwięcej informacji.

Niestety nie zamieściłam już przepisów na kosmetyki z dynią,

ale ukażą się w kolejnym poście.


 



Comments


bottom of page